واژینیسموس یا انقباض غیر ارادی واژن یکی از اختلال های شایع اما پنهان در میان بسیاری از زنان است که می تواند تاثیر قابل توجهی بر زندگی جنسی، کیفیت زندگی، آرامش روان و حتی رابطه زناشویی بگذارد. این اختلال زمانی رخ می دهد که ماهیچه های کف لگن و عضلات ورودی واژن به صورت ناخواسته و خودکار منقبض می شوند و اجازه وارد شدن هر چیزی را نمی دهند. این واکنش می تواند در زمان رابطه جنسی، استفاده از تامپون، معاینه زنان یا حتی تصور ورود هر جسمی به واژن دیده شود. واژینیسموس در بسیاری از موارد ریشه روانی یا عصبی دارد اما با تلاش، آموزش درست و درمان اصولی کاملا قابل درمان است و بسیاری از زنان پس از درمان یک زندگی جنسی کامل و بدون درد را تجربه می کنند.
واژینیسموس می تواند در هر سنی دیده شود و بسیاری از متخصصان معتقدند که آگاهی کم زنان از بدن خود، ترس از درد، تجربیات ناخوشایند گذشته، استرس و باور های غلط فرهنگی می توانند زمینه ساز بروز این مشکل شوند. این اختلال یک واکنش دریافت نشده نیست بلکه یک پاسخ ناخودآگاه از طرف بدن است که در اثر ترس یا اضطراب شکل گرفته است. با اینکه واژینیسموس در ظاهر یک مشکل جسمی به نظر می رسد اما بخش بزرگی از درمان آن به آرام کردن ذهن، کاهش اضطراب و بازآموزی عملکرد عضلات کف لگن اختصاص دارد.
خدمات مامایی در اردبیل توسط متخصص زنان و زایمان
علائم و نشانه های واژینیسموس
بیشتر زنان مبتلا به واژینیسموس علائم مشابهی را تجربه می کنند. مهم ترین نشانه های این اختلال شامل موارد زیر است:
- درد شدید در زمان تلاش برای دخول
- ناتوانی کامل در انجام رابطه جنسی
- احساس سوزش یا تیر کشیدن در ورودی واژن
- انقباض شدید و غیر ارادی عضلات
- احساس انسداد یا بسته شدن دهانه واژن
- ترس و اضطراب هنگام نزدیکی
- دشواری در انجام معاینه زنان
- مشکل در استفاده از تامپون یا کاپ قاعدگی
در برخی موارد درد ممکن است فقط در ابتدای رابطه احساس شود اما در موارد شدید تر هر گونه لمس یا تلاش برای ورود به واژن غیر ممکن می شود.
انواع واژینیسموس
واژینیسموس به دو نوع اصلی تقسیم می شود:
۱. واژینیسموس اولیه
در این حالت زن از اولین تجربه جنسی یا اولین تلاش برای دخول دچار انقباض می شود. حتی در دوران نوجوانی ممکن است هنگام استفاده از تامپون نیز چنین واکنشی بروز کند. بیشتر زنانی که واژینیسموس اولیه دارند هیچ تجربه رابطه موفق همراه با دخول نداشته اند.
۲. واژینیسموس ثانویه
این نوع زمانی رخ می دهد که زن قبلا رابطه جنسی بدون مشکل داشته اما بعدها به دلایلی مانند عفونت، زایمان دردناک، خشکی واژن، مشکلات روانی یا تجربه ناخوشایند دچار انقباض و درد شده است.
شناخت نوع واژینیسموس بسیار مهم است زیرا مسیر درمان در هر مورد ممکن است متفاوت باشد.
علت های واژینیسموس یا انقباض غیر ارادی واژن
واژینیسموس یک اختلال چند عاملی است و فقط یک علت مشخص ندارد. عوامل مختلف جسمی، روانی و عاطفی می توانند در بروز این مشکل نقش داشته باشند. مهم ترین علت ها عبارتند از:
- ترس از درد هنگام رابطه
- تجربه آزار جنسی در گذشته
- استرس یا اضطراب شدید
- باور های فرهنگی نادرست درباره رابطه جنسی
- درد های واژینال درمان نشده
- خشکی واژن در اثر کمبود هورمون
- عفونت های مکرر
- تجربه زایمان دردناک
- اختلال در عملکرد عضلات کف لگن
- ترس از پاره شدن پرده بکارت
- خاطره بد از اولین رابطه جنسی
بیشتر زنان همزمان با درمان متوجه می شوند که مشکل آن ها نه یک ضعف جسمی بلکه یک واکنش عصبی و روانی است که با آموزش درست قابل حل شدن است.
روش های تشخیص واژینیسموس
تشخیص این اختلال باید توسط متخصص زنان یا متخصص طب فیزیکی زنان انجام شود. در اولین مرحله پزشک با گرفتن شرح حال کامل از بیمار، بررسی علائم و صحبت درباره تجربه های گذشته می تواند نوع اختلال را مشخص کند. در بسیاری از موارد معاینه فیزیکی انجام می شود اما پزشک با مهارت کامل و در فضای آرام این کار را انجام می دهد تا باعث اضطراب بیمار نشود. اگر بیمار اجازه معاینه ندهد نیز پزشک می تواند بر اساس توضیحات به تشخیص برسد.
در برخی موارد پزشک بیمار را برای ارزیابی دقیق تر به متخصص طب فیزیکی و توانبخشی زنان، متخصص روانشناسی یا سکس تراپی ارجاع می دهد. تشخیص درست اولین گام برای یک درمان موفق است.
روش های درمان واژینیسموس
خبر خوب این است که واژینیسموس یکی از مشکلاتی است که در بیش از ۹۵ درصد موارد با درمان اصولی قابل درمان کامل است. این درمان ها بدون جراحی و بدون دارو انجام می شوند مگر در مواردی که مشکلات هورمونی یا عفونت وجود داشته باشد.
۱. آموزش و آگاهی درباره بدن
اولین مرحله درمان شناخت بدن، آشنایی با ساختار واژن و یادگیری نحوه عملکرد عضلات کف لگن است. بسیاری از زنان حتی نمی دانند که واژن قابلیت کشسانی بالایی دارد و همین آگاهی ساده می تواند میزان اضطراب را کاهش دهد.
۲. تمرین های آرام سازی
تمرین های تنفسی، مدیتیشن، ریلکسیشن و تکنیک های کاهش اضطراب می توانند کمک کنند بدن واکنش های غیر ارادی خود را کاهش دهد. این تمرین ها قبل از رابطه یا تمرین درمانی انجام می شوند.
۳. تمرین های کف لگن یا کگل
کگل یکی از موثر ترین تمرین ها برای تقویت کنترل عضلات کف لگن است. با تقویت این عضلات، زن بهتر می تواند انقباض و شل شدن عضلات را کنترل کند و واکنش های ناخواسته کمتر می شود.
۴. استفاده از دیلاتور
دیلاتور یا گشاد کننده واژینال وسیله ای است که در چند سایز مختلف در درمان استفاده می شود. متخصص به بیمار آموزش می دهد که به صورت مرحله ای و بدون عجله از سایز کوچک شروع کند و با تمرین های منظم به سایز های بالاتر برسد. این تمرین ها یکی از مهم ترین بخش های درمان هستند.
۵. فیزیوتراپی تخصصی کف لگن
فیزیوتراپی یکی از اصولی ترین و موثر ترین روش های درمان واژینیسموس است. در این روش متخصص با تکنیک های دستی، ورزش های درمانی، بیوفیدبک و تمرین های تخصصی عملکرد عضلات را اصلاح می کند. بسیاری از زنان پس از چند جلسه فیزیوتراپی تغییر چشمگیر احساس می کنند.
۶. روان درمانی
اگر واژینیسموس به علت ترس، اضطراب، باور های غلط یا تجربه های تلخ گذشته به وجود آمده باشد، روان درمانی بهترین راهکار است. سکس تراپی، درمان شناختی رفتاری و تکنیک های مدیریت اضطراب می توانند ترس را از ذهن بیمار حذف کنند.
۷. درمان خشکی واژن
اگر خشکی واژن علت اصلی باشد، پزشک با تجویز ژل مرطوب کننده، کرم استروژن یا روان کننده اختصاصی می تواند مشکل را برطرف کند.
۸. اصلاح رابطه زناشویی
گاهی تغییر در روش رابطه، استفاده از ژل های روان کننده، انجام پیش نوازی طولانی تر و انتخاب زمان مناسب می تواند درد را به شکل چشمگیری کاهش دهد.
نقش همسر در درمان واژینیسموس
همسر نقش بسیار مهمی در روند بهبود دارد. یک محیط امن، بدون فشار و بدون انتظار باید فراهم شود تا درمان بدون استرس ادامه پیدا کند. همسر باید بداند که این مشکل تقصیر زن نیست بلکه یک مسئله فیزیولوژیک و عصبی است که با همراهی کامل درمان می شود.
اهمیت حمایت همسر شامل:
- پرهیز از اجبار در رابطه
- صبوری و ایجاد حس امنیت
- همراهی در جلسات درمانی
- درک شرایط روانی بیمار
- تشویق به ادامه تمرین ها
زوج هایی که با همکاری درمان را ادامه می دهند معمولا سریع تر نتیجه می گیرند.
آیا واژینیسموس کاملا درمان می شود؟
بله. در بیشتر موارد زنان پس از چند هفته تا چند ماه تمرین و درمان، بهبود کامل پیدا می کنند و رابطه جنسی بدون درد را تجربه می کنند. این درمان ها نیاز به پشتکار و صبوری دارد اما نتیجه قطعی و پایدار است. این مشکل معمولا به دلیل ترس، تجربه های ناخوشایند، اضطراب یا اختلال در عملکرد عضلات کف لگن به وجود می آید.
با تشخیص درست و درمان اصولی شامل آموزش، تمرین های کف لگن، استفاده از دیلاتور، فیزیوتراپی تخصصی و حمایت همسر، بیشتر زنان بهبود کامل پیدا می کنند. آگاهی و مراجعه به متخصص بهترین راه برای پایان دادن به این مشکل و آغاز زندگی جنسی سالم و بدون درد است.
متخصص درمان واژینیسموس در بانوان دکتر پرستو چایچی
دکتر پرستو چایچی، متخصص زنان و زایمان در اردبیل، با تجربه بالا در درمان اختلالات جنسی بانوان به ویژه واژینیسموس آماده همراهی و مشاوره است. تمرکز ایشان بر تشخیص دقیق علت انقباض غیرارادی واژن، بررسی سابقه فردی و شرایط جسمی و روانی بیمار است. در صورت نیاز، دکتر چایچی با بهرهگیری از روش های درمانی متنوع مانند فیزیوتراپی کف لگن و راهنمایی برای استفاده از دیلاتور و تمرین های آرام سازی، مسیر بهبود را برای بیمار هموار می سازد.
همچنین در محیطی امن و بدون قضاوت، به بانوان کمک می کند تا با اعتماد به نفس و آرامش مراحل درمان را طی کنند. حساسیت به حریم خصوصی و رعایت احترام در کلینیک ایشان زمینه را برای گفت و گو صمیمی و درمان موفق فراهم می آورد. مراجعه به دکتر پرستو چایچی می تواند گامی مهم در جهت بازیابی سلامت جنسی و کیفیت زندگی برای بانوانی باشد که با واژینیسموس مواجه هستند.
کلینیک تخصصی زنان و زایمان دکتر پرستو چایچی
نوبت دهی متخصص زنان و زایمان در اردبیل
مشاوره و نوبت دهی: ۰۹۱۹۷۳۶۳۵۰۰
بدون دیدگاه