نازایی یکی از مشکلات پیچیده اما قابل درمان است که نیاز به همکاری نزدیک بین پزشک، زن و مرد دارد. تشخیص به موقع، تغییر سبک زندگی، درمان دارویی یا جراحی و استفاده از روش های کمک باروری می توانند مسیر بارداری را هموار کنند. مهم ترین نکته در درمان نازایی، صبر، پیگیری و اعتماد به تیم پزشکی است.
این مشکل ممکن است ناشی از عوامل مختلفی در زنان، مردان یا هر دو باشد و گاهی نیاز به بررسی های دقیق و درمان های تخصصی دارد. در این مقاله به بررسی دلایل رایج نازایی در زوجین و راهنمای گام به گام درمان آن از دیدگاه پزشکی و تخصصی می پردازیم تا بتوانید با شناخت بهتر، مسیر درمان را آگاهانه تر طی کنید.
خدمات درمان کمک باروری توسط متخصص
تعریف نازایی و زمان مراجعه به پزشک
نازایی به وضعیتی گفته می شود که یک زوج پس از یک سال رابطه زناشویی منظم بدون استفاده از روش های جلوگیری، موفق به بارداری نمی شوند. در زنان بالای 35 سال این بازه زمانی به شش ماه کاهش می یابد، زیرا با افزایش سن، احتمال بارداری طبیعی کمتر می شود. در چنین شرایطی لازم است هر دو زوج به متخصص زنان و زایمان و متخصص نازایی مراجعه کنند تا علت اصلی مشخص شود.
دلایل نازایی در زنان
نازایی در زنان ممکن است به دلایل گوناگونی رخ دهد که در ادامه به مهم ترین آنها اشاره می کنیم:
1. اختلال در تخمک گذاری
یکی از شایع ترین علل نازایی در زنان، عدم تخمک گذاری منظم یا کامل است. سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)، اختلالات هورمونی، استرس شدید و کاهش یا افزایش وزن ناگهانی می توانند باعث توقف یا بی نظمی در تخمک گذاری شوند.
2. انسداد یا آسیب لوله های فالوپ
لوله های فالوپ نقش مهمی در انتقال تخمک از تخمدان به رحم دارند. اگر این لوله ها بر اثر عفونت، اندومتریوز یا جراحی های قبلی دچار چسبندگی یا انسداد شوند، لقاح به درستی انجام نمی شود.
3. مشکلات رحم و دهانه رحم
پولیپ، فیبروم، چسبندگی داخل رحم، یا شکل غیرطبیعی رحم می توانند مانع لانه گزینی جنین شوند. گاهی نیز ترشحات غیرطبیعی دهانه رحم از حرکت اسپرم جلوگیری می کنند.
4. افزایش سن و کاهش ذخیره تخمدان
با بالا رفتن سن به ویژه پس از 35 سالگی، کیفیت و تعداد تخمک های زن کاهش می یابد و احتمال بارداری طبیعی کم تر می شود.
5. بیماری اندومتریوز
در این بیماری بافتی مشابه بافت داخلی رحم در خارج از رحم رشد می کند و ممکن است باعث درد، چسبندگی و نازایی شود.
دلایل نازایی در مردان
در حدود 40 درصد از موارد نازایی، علت اصلی به مشکلات مربوط به مردان برمی گردد. در ادامه به رایج ترین عوامل اشاره می کنیم:
1. کم بودن تعداد اسپرم
تولید کم اسپرم یکی از علل اصلی نازایی مردان است. این مشکل می تواند ناشی از مشکلات هورمونی، مصرف دخانیات، چاقی یا عوامل ژنتیکی باشد.
2. کاهش تحرک اسپرم
حتی اگر تعداد اسپرم ها طبیعی باشد، پایین بودن تحرک آنها می تواند مانع از رسیدن به تخمک شود. سبک زندگی ناسالم، استرس و تغذیه نامناسب از عوامل مؤثر هستند.
3. شکل غیرطبیعی اسپرم
در برخی مردان اسپرم ها از نظر شکل یا ساختار غیرطبیعی اند و توانایی بارور کردن تخمک را ندارند.
4. واریکوسل
واریکوسل یا گشاد شدن رگ های بیضه یکی از شایع ترین علل ناباروری مردان است که معمولاً با جراحی قابل درمان است.
5. عوامل محیطی و سبک زندگی
قرار گرفتن طولانی در معرض گرما، مصرف داروهای خاص، الکل و سیگار نیز می توانند کیفیت اسپرم را کاهش دهند.
نازایی در هر دو زوج
در برخی موارد هر دو نفر مشکل خفیفی دارند که در کنار هم باعث ناباروری می شود. به همین دلیل بررسی کامل هر دو نفر توسط پزشک ضروری است تا علت دقیق تشخیص داده شود.
راهنمای گام به گام درمان نازایی
مرحله اول: بررسی و تشخیص دقیق
اولین گام در درمان نازایی، مراجعه به متخصص زنان و زایمان و انجام بررسی های لازم است. این بررسی ها شامل آزمایش های هورمونی، سونوگرافی رحم و تخمدان، بررسی لوله های فالوپ (HSG) و آزمایش اسپرم در مردان می شود. هدف از این مرحله یافتن علت دقیق نازایی است.
مرحله دوم: اصلاح سبک زندگی
در بسیاری از موارد، تغییر در سبک زندگی می تواند به بهبود باروری کمک کند. کاهش وزن در افراد چاق، ترک سیگار و الکل، تغذیه سالم، خواب کافی و کاهش استرس از موارد کلیدی هستند.
مرحله سوم: درمان دارویی
اگر علت نازایی مربوط به تخمک گذاری یا مشکلات هورمونی باشد، پزشک داروهای تحریک تخمک گذاری مانند کلومیفن سیترات یا لتروزول تجویز می کند. در مردان نیز داروهای خاص برای بهبود کیفیت اسپرم وجود دارد.
مرحله چهارم: جراحی
در صورتی که انسداد لوله های فالوپ، اندومتریوز یا فیبروم علت نازایی باشد، ممکن است جراحی لاپاراسکوپی یا میومکتومی لازم باشد. برای مردان نیز در صورت وجود واریکوسل، جراحی اصلاحی انجام می شود.
روش های کمک باروری
اگر درمان های دارویی و جراحی نتیجه بخش نباشند، پزشک ممکن است از روش های کمک باروری استفاده کند. رایج ترین آنها عبارتند از:
- IUI (تزریق اسپرم به داخل رحم): اسپرم شسته شده مستقیماً در رحم تزریق می شود تا احتمال لقاح افزایش یابد.
- IVF (لقاح آزمایشگاهی): تخمک و اسپرم در محیط آزمایشگاهی با هم ترکیب شده و پس از تشکیل جنین، به رحم منتقل می شود.
- ICSI (تزریق اسپرم به داخل تخمک): در مواردی که کیفیت اسپرم پایین است، یک اسپرم مستقیماً وارد تخمک می شود.
- فریز تخمک یا جنین: برای زوج هایی که قصد بارداری در آینده را دارند یا در معرض درمان های خاص هستند، گزینه مناسبی است.
مرحله ششم: حمایت روانی و پیگیری
درمان نازایی گاهی زمان بر است و ممکن است فشار روحی زیادی به زوجین وارد کند. مشاوره روانشناسی و حمایت خانواده نقش مهمی در موفقیت درمان دارد. همچنین پیگیری منظم و مراجعه دوره ای به پزشک از اهمیت بالایی برخوردار است.
نقش تغذیه در درمان نازایی
رژیم غذایی سالم و سرشار از مواد مغذی می تواند نقش مؤثری در بهبود باروری داشته باشد. مصرف سبزیجات تازه، میوه ها، منابع پروتئین مانند ماهی و تخم مرغ، و کاهش مصرف قندهای مصنوعی توصیه می شود. همچنین مکمل هایی مانند اسید فولیک، ویتامین D و زینک در بهبود عملکرد باروری موثرند.
پیشگیری از نازایی
اگرچه همه موارد نازایی قابل پیشگیری نیستند، اما رعایت برخی نکات می تواند احتمال آن را کاهش دهد. پرهیز از سیگار و الکل، حفظ وزن مناسب، درمان عفونت های تناسلی در زمان مناسب و مراجعه منظم به پزشک زنان از اقدامات مؤثر هستند.
متخصص زنان زایمان و نازایی در اردبیل
دکتر پرستو چایچی، متخصص زنان، زایمان و نازایی در اردبیل، با تجربه بالا در تشخیص و درمان بیماری‌های زنان شناخته می‌شود. تخصص ایشان شامل مراقبت های دوران بارداری، مدیریت زایمان طبیعی و سزارین، و درمان مشکلات نازایی زوجین است.
دکتر چایچی با بهره‌گیری از روش‌های نوین پزشکی و تجهیزات پیشرفته، سلامت بانوان را به صورت جامع دنبال می‌کند. مشاوره‌های تخصصی در زمینه بیماری‌های زنان، اختلالات قاعدگی و پیشگیری از مشکلات باروری توسط ایشان ارائه می‌شود. ایشان همچنین در جراحی های کم‌تهاجمی زنان مانند لاپاراسکوپی و هیستروسکوپی مهارت دارند.
توجه ویژه به سلامت روان و مشاوره تغذیه در دوران بارداری و درمان نازایی از نقاط قوت خدمات دکتر پرستو چایچی است.
نوبت دهی متخصص زنان و زایمان در اردبیل
شماره نوبت دهی: ۰۹۱۹۷۳۶۳۵۰۰
بدون دیدگاه