کیست تخمدان یکی از شایع ترین مشکلات در میان زنان در سنین باروری است که در اثر تجمع مایع یا مواد نیمه جامد درون یک کیسه در سطح یا داخل تخمدان به وجود می آید. این کیست ها معمولا خوش خیم هستند اما در برخی موارد می توانند باعث درد، ناباروری، اختلال در قاعدگی یا حتی نیاز به جراحی شوند.
با این حال در برخی شرایط می تواند باعث درد، اختلال در قاعدگی و ناباروری شود. تشخیص زودهنگام، انجام سونوگرافی دوره ای و مراجعه منظم به پزشک زنان نقش مهمی در جلوگیری از پیشرفت و عوارض این بیماری دارد. در صورت نیاز، درمان دارویی یا جراحی با روش های نوین مانند لاپاراسکوپی می تواند نتایج بسیار خوبی برای حفظ سلامت و باروری زنان به همراه داشته باشد.
آشنایی با علائم کیست تخمدان، روش های تشخیص و درمان می تواند به پیشگیری از عوارض آن کمک کند.
آشنایی با سندرم تخمدان پلی کیستیک
تعریف کیست تخمدان و انواع آن
کیست تخمدان در واقع یک حفره پر از مایع است که در بافت تخمدان ایجاد می شود. انواع مختلفی از کیست ها وجود دارد که هر کدام علت و ویژگی خاص خود را دارند. شایع ترین نوع آن کیست های عملکردی هستند که در اثر عملکرد طبیعی تخمک گذاری در چرخه قاعدگی ایجاد می شوند. این نوع کیست ها شامل دو نوع اصلی به نام کیست فولیکولی و کیست جسم زرد می باشند.
علاوه بر این نوع، کیست های دیگری نیز وجود دارند مانند کیست درموئید تخمدان، کیست آندومتریوما و کیست های پلی کیستیک.
خدمات زنان و زایمان در کیلینیک دکتر چایچی
علائم کیست تخمدان
در بسیاری از موارد، کیست تخمدان بدون علامت است و تنها در سونوگرافی یا معاینه های دوره ای تشخیص داده می شود. با این حال، برخی از زنان ممکن است علائم زیر را تجربه کنند:
- احساس درد یا سنگینی در قسمت پایین شکم یا ناحیه لگن
- درد هنگام رابطه جنسی
- تاخیر در قاعدگی یا خونریزی نامنظم
- احساس نفخ یا ورم شکم
- تهوع یا استفراغ در برخی موارد
- افزایش یا کاهش وزن بدون دلیل مشخص
- تکرر ادرار به دلیل فشار کیست بر مثانه
در صورتی که کیست دچار پارگی یا پیچ خوردگی شود، ممکن است درد شدید و ناگهانی در ناحیه لگن ایجاد شود که نیاز به مراجعه فوری به پزشک دارد.
علت های ایجاد کیست تخمدان
علت دقیق تشکیل کیست تخمدان به نوع آن بستگی دارد. در بیشتر موارد، این کیست ها در اثر اختلال در فرآیند تخمک گذاری یا تغییرات هورمونی ایجاد می شوند. برخی از عوامل افزایش دهنده احتمال بروز کیست تخمدان شامل موارد زیر است:
- سابقه خانوادگی بیماری های تخمدانی
- ابتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک
- مصرف داروهای باروری یا داروهای تحریک تخمک گذاری
- اضافه وزن و چاقی
- استرس و تغییرات هورمونی ناشی از سبک زندگی نادرست
روش های تشخیص کیست تخمدان
تشخیص کیست تخمدان معمولا با معاینه فیزیکی و بررسی علائم آغاز می شود. پزشک متخصص ممکن است برای تشخیص دقیق تر از روش های تصویربرداری مانند سونوگرافی شکم و لگن یا سونوگرافی ترانس واژینال استفاده کند تا اندازه، شکل و محل کیست مشخص شود.
در مواردی که احتمال بدخیمی وجود دارد، آزمایش خون برای بررسی سطح مارکرهای سرطانی مانند CA-125 انجام می شود. گاهی اوقات نیز از روش لاپاراسکوپی تشخیصی استفاده می شود که پزشک با استفاده از یک دوربین کوچک داخل لگن را مشاهده می کند تا نوع و وضعیت دقیق کیست را مشخص کند.
درمان کیست تخمدان
درمان کیست تخمدان بستگی به نوع، اندازه و علائم بیمار دارد. در بسیاری از موارد، کیست های عملکردی بدون نیاز به درمان خاصی طی چند هفته یا چند ماه به طور طبیعی از بین می روند. پزشک ممکن است در این موارد تنها پیگیری و انجام سونوگرافی های دوره ای را توصیه کند.
اگر کیست باعث درد، ناراحتی یا اختلال در قاعدگی شود، ممکن است از درمان دارویی استفاده شود. قرص های ضد بارداری هورمونی می توانند به تنظیم چرخه قاعدگی و جلوگیری از تشکیل کیست های جدید کمک کنند.
در شرایطی که کیست بزرگ، مقاوم یا مشکوک به بدخیمی باشد، جراحی بهترین گزینه درمانی خواهد بود.
عمل جراحی کیست تخمدان
جراحی کیست تخمدان معمولاً به دو روش لاپاراسکوپی و لاپاراتومی انجام می شود. در روش لاپاراسکوپی، پزشک از طریق چند برش کوچک در ناحیه شکم، ابزارهای مخصوص و دوربین را وارد بدن می کند و کیست را با دقت از تخمدان خارج می کند. این روش کم تهاجمی تر است و بیمار سریع تر بهبود می یابد.
در مقابل، در روش لاپاراتومی برش بزرگتری روی شکم ایجاد می شود تا پزشک بتواند به طور مستقیم به تخمدان دسترسی داشته باشد. این روش معمولاً برای کیست های بزرگ یا موارد مشکوک به سرطان تخمدان انجام می شود.
در صورت امکان، پزشک تلاش می کند تا بافت سالم تخمدان حفظ شود تا عملکرد باروری بیمار آسیب نبیند. اما در برخی موارد، اگر کیست بدخیم باشد یا تخمدان به شدت آسیب دیده باشد، ممکن است کل تخمدان برداشته شود.
مراقبت های پس از جراحی
بعد از عمل جراحی، پزشک معمولاً دستورالعمل هایی برای مراقبت در خانه ارائه می دهد تا روند بهبودی سریع تر انجام شود. از جمله مهم ترین مراقبت ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- استراحت کافی در روزهای اولیه پس از عمل
- پرهیز از بلند کردن اجسام سنگین یا فعالیت شدید تا زمان بهبودی
- رعایت رژیم غذایی سبک و مصرف مایعات فراوان
- مصرف داروهای تجویز شده طبق نظر پزشک
- مراجعه منظم برای ویزیت و بررسی وضعیت بهبود
بیماران پس از عمل لاپاراسکوپی معمولاً طی چند روز می توانند به فعالیت های روزمره بازگردند اما پس از لاپاراتومی دوره نقاهت ممکن است چند هفته طول بکشد.
پیشگیری از کیست تخمدان
پیشگیری کامل از ایجاد کیست تخمدان ممکن نیست اما با رعایت برخی نکات می توان احتمال بروز آن را کاهش داد. از جمله این موارد می توان به کنترل وزن بدن، تغذیه سالم، ورزش منظم، مدیریت استرس و انجام معاینات منظم زنان اشاره کرد. همچنین زنانی که سابقه کیست تخمدان دارند باید تحت نظر پزشک متخصص باشند تا در صورت بروز علائم جدید، درمان به موقع انجام شود.
پزشک متخصص درمان و جراحی کیست تخمدان در اردبیل
دکتر پرستو چایچی، متخصص زنان و زایمان در اردبیل، از برجسته ترین پزشکان در زمینه تشخیص، درمان و جراحی کیست تخمدان به شمار می رود. ایشان با بهره گیری از روش های نوین پزشکی و دستگاه های پیشرفته، انواع کیست های تخمدانی از جمله کیست های عملکردی، آندومتریوما و درموئید را به صورت دقیق ارزیابی و درمان می کنند.
در کلینیک دکتر چایچی، تمامی خدمات مربوط به بررسی علائم، سونوگرافی تخصصی، درمان دارویی و در صورت نیاز انجام جراحی لاپاراسکوپی یا لاپاراتومی تحت نظر مستقیم ایشان انجام می شود. دکتر پرستو چایچی با تکیه بر تجربه و دانش تخصصی خود تلاش می کند تا عملکرد باروری و سلامت تخمدان در بیماران حفظ شود.
در صورت بروز دردهای لگنی، نامنظمی قاعدگی یا تشخیص کیست تخمدان، مراجعه به مطب دکتر چایچی در اردبیل بهترین انتخاب برای دریافت درمان دقیق و تخصصی خواهد بود.
نوبت دهی متخصص زنان و زایمان در اردبیل
شماره نوبت دهی: ۰۹۱۹۷۳۶۳۵۰۰
بدون دیدگاه